Uitvoerend Overleg Datastromen lid Oscar van Dam: ‘Dubbele pet heeft meerwaarde’

‘Het hoogste doel is continu inzicht’, zegt Oscar van Dam, programmamanager Waterveiligheid van STOWA

(Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer), het kenniscentrum van waterschappen en provincies. Oscar: ‘Je wilt elke dag weten waar de mogelijke zwakke plekken zitten in waterkeringen.’ Voor dit hogere doel combineert hij sinds mei 2022 zijn STOWA-werk met het meer strategisch Uitvoerend Overleg Datastromen van het Waterschapshuis. 

Graag behouden

Oscar werkte eerder bij Hoogheemraadschap van Delfland als beheerder waterkeringen. ‘Ik was ook ‘gegevenseigenaar waterkeringen’ en eindgebruiker van data’, omschrijft hij kort zijn vorige functie. Vanuit die rol neemt hij sinds januari 2022 deel aan het Uitvoerend Overleg (UO) Datastromen, waarin een secretaris-directeur en inhoudelijke experts aanvragen vanuit waterschappen voor hWh-projecten als eersten toetsen aan de programmalijn Datastromen. In mei maakte hij de overstap naar STOWA. ‘Ik heb toen gevraagd of ik nog wel lid kon blijven van het Uitvoerend Overleg, want een bijdrage aan het UO vanuit STOWA is niet gewoonlijk. Maar ze wilden me graag behouden.’ Daarom schuift hij ook nu nog maandelijks aan voor het digitale overleg van Datastromen. 

Kennis ontwikkelen

Als een van de vijf programmanagers binnen STOWA staat Oscar voor de uitdaging om nieuwe kennis te ontwikkelen die bijdraagt aan veilige waterkeringen. ‘Daartoe voeren we binnen een eigen begroting projecten en onderzoekprogramma’s uit. We overleggen met waterschappen en andere partijen zoals Rijkswaterstaat, Unie van Waterschapen en Interprovinciaal Overleg (IPO) welke projecten en programma’s we uitvoeren.’ 

Doel is om breder en meer data te verzamelen van waterkeringen, aldus de programmamanager. Oscar: ‘Alles wat wij doen, heeft met data te maken. Via onderzoeken proberen we zo goed mogelijk na te gaan hoe een dijk functioneert. Welk effect hebben omstandigheden zoals dijkopbouw of weersomstandigheden op de stabiliteit van een dijk? In huidige situaties of mogelijke toekomstige scenario’s: hoe stabiel is een uitdrogende dijk? Blijft een waterkering door overslag bij een superstorm ook voldoende veilig? Resultaten van onze onderzoeken delen we met de sector en betrokkenen.’

‘Wasmachine’

Naast het inwinnen en verzamelen van betrouwbare informatie, is het belangrijk om data veilig op te slaan en eenduidig beschikbaar te stellen aan de sector. ‘Dat zijn complexe processen’, zegt de programmamanager. ‘We werken ook met data die partijen eerder op verschillende manieren verzameld en geregistreerd hebben. Om dat op een uniforme manier voor de sector beschikbaar te stellen, moet data soms eerst in een ‘wasmachine’ vertaald worden.’

Aan de voorkant

STOWA ontwikkelt binnen onderzoeksprojecten onder andere instrumenten en software. Oscar: ‘We werken altijd vraaggestuurd. Als waterschappen een onderzoeksvraag hebben, kijken we of we de vraag met specifieke instrumenten of software kunnen beantwoorden of dat we hiervoor iets kunnen ontwikkelen. We overleggen met betrokken partijen vooraf aan welke eisen een project dient te voldoen.’ Door zijn dubbelrol kan hij kennis vanuit het Uitvoerend Overleg binnen STOWA-projecten meteen aan de voorkant meenemen. Dat ziet Oscar als meerwaarde. Oscar: ‘Tegelijk kunnen we kennis gebruiken om het beheer van de verzamelde data onderling af te stemmen: hoe zorgen we dat de data op de juiste manier binnen de waterschappen landt en ook op langere termijn goed en adequaat wordt beheerd en beschikbaar is.’

Praktijksignalen

De kennisuitwisseling werkt volgens hem ook andersom. Binnen het Uitvoerend Overleg Datastromen gaat het over processen en strategische keuzes rondom inwinning, registratie en ontsluiten van data. Oscar: ‘Vanuit STOWA-projecten neem ik signalen mee vanuit de praktijk van waterschappen rondom data-inwinning en -opslag’. In die zin is er een wisselwerking tussen STOWA en mijn positie binnen het Uitvoerend Overleg. 

Gegevensknooppunt Waterschappen

Met het Gegevensknooppunt Waterschappen is in 2022 een nieuwe stap gezet om data gestandaardiseerd voor afnemers op een centrale plek beschikbaar te stellen. Tegelijk ligt er voor de sector nog een flinke opgave voor de verdere invulling en verbreding van het Gegevensknooppunt. En door het verzamelen van gegevens met nieuwe inspectietechnieken komen er alleen maar meer data bij, voorspelt Oscar. 

Bevers

Zo is graverij door bevers in een dijk een speerpunt binnen Waterveiligheid. Het graven in dijken kan schade veroorzaken zoals afschuiving, instabiliteit en piping. Hopelijk kan sensor-technologie straks aangeven waar bevers gevaarlijk actief zijn. Oscar: ‘Het gaat om continu inzicht in mogelijk zwakke plekken. Zodat je die plekken bij onderhoud als eerste kunt aanpakken of in bijzondere omstandigheden specifieke inspecties op die zwakkere plekken kunt uitvoeren om een vinger aan de pols te houden. De uitwisseling tussen STOWA en hWh bij datastromen versterkt beide organisaties en de dijken.’