‘Via data naar de toekomst kijken’
De stuurgroep van de CoP Afvalwaterprognoses werkt aan digitale tools om te voorspellen hoeveel en welk afvalwater de waterschappen kunnen verwachten. Dorine Kolkman, voorzitter van de stuurgroep, vertelt wat dat oplevert.
Na drie jaar in de stuurgroep van de Community of Practice Afvalwaterprognoses (CoP) is Dorine Kolkman nog net zo enthousiast als toen ze begon. Tegenwoordig is ze voorzitter, naast haar baan als manager Zuiveringsbeheer en Riolering bij Waterschap Rijn en IJssel. Op de vraag wie zich binnen de CoP wilde bezighouden met digitalisering, stak Dorine haar hand op: “Digitalisering levert data op die waterschappen zicht geeft op de toekomst en mogelijkheden biedt om samen stappen te zetten. Daar wilde ik tijd voor maken. In de praktijk blijkt dat heel leuk, omdat ik mensen uit allerlei disciplines ontmoet. Naast professionals op het gebied van afvalwaterprognoses bijvoorbeeld ook dataspecialisten. Een enorm fascinerend netwerk.”
Wat gebeurt er binnen de stuurgroep?
Dorine: “Als stuurgroep faciliteren we de kerngroep. Vanuit de CoP bedenken we onder andere tools voor afvalwaterprognoses waarin bijvoorbeeld demografische ontwikkelingen en veranderingen bij bedrijven zijn opgenomen. We praten over hoe je datasets op orde krijgt, organiseren webinars voor kennisontwikkeling en bijeenkomsten over de impact van prognoses. Zo bouwen we aan iets waar alle partijen binnen de watersector de vruchten van kunnen plukken.”
Wat hebben waterschappen aan afvalwaterprognoses?
“Als je niet weet welk water op je afkomt, weet je niet of je voldoende zuiveringscapaciteit hebt voor de toekomst. Via de CoP krijgen we nu meer grip op de hoeveelheid water. Als volgende stap willen we ons bijvoorbeeld richten op de waterkwaliteit. Dat is nog ingewikkelder, maar ook urgent in verband met de Kaderrichtlijn Water en de herziene Europese Richtlijn Stedelijk Afvalwater. Relevante data laten zien hoe het staat met het water in Nederland.”
Weten we daar dan nog alles niet over?
“Zeker niet. De rioolwaterzuiveringsinstallaties zijn gebouwd vanaf de jaren ‘70 om stikstof en fosfaat uit water uit te halen. De laatste jaren groeit de wens om meer soorten stoffen te verwijderen. De maatschappij spoelt van alles het riool in. Daardoor groeit de vraag aan waterschappen om stoffen uit het water halen. We hebben veel meer technieken nodig om bijvoorbeeld medicijnresten, PFAS en nog onbekende (micro)stoffen continu op te sporen. Nog beter is een bronaanpak; wat niet in het water komt, hoeft er ook niet uit.”
Wat kunnen waterschappen met digitale tools?
“Bijvoorbeeld inschatten welk type afvalwater de uitbreiding van een bedrijventerrein of nieuwe stadswijk voortbrengt. Data kunnen koppelen geeft informatie waarmee waterschappen beter hun assets kunnen aanpassen. Tot nu toe kan iedereen makkelijk van zijn afval afkomen. In een circulaire economie is dat anders, maar de verdienmodellen zijn nog gebaseerd op de oude economie. De CoP Afvalwaterprognoses kun je zien als een radertje in een veel grotere beweging om tot verandering te komen.”
…met als uiteindelijk doel?
“Dat de maatschappij de goede dingen doet tegen zo laag mogelijke kosten. Daarvoor moet je data kunnen delen en koppelen, zodat bestuurders de inzichten hebben om keuzes te maken. Ons eigen vergezicht is een superslim dataplatform. Er zijn tegenwoordig enorme stromen gegevens digitaal beschikbaar. Daar heb je alleen iets als je er conclusies aan kunt verbinden. In de CoP leggen vakmensen een link tussen data en de praktijk. Die denkkracht valt naar mijn idee niet te digitaliseren. Bij bijeenkomsten nodigen we ook bestuurders uit om te vragen welke informatie zij nodig hebben. De waardevolle combinatie tussen theorie en praktijk maakt dat ik met trots in de stuurgroep zit. Dankzij de gedrevenheid en het vakmanschap van iedereen in de groep krijgen we veel voor elkaar.”